Hammaddesi Hayvansal Deri Olan Geleneksel Sanatlar
Hayvandan elde edilen, deri, kürk, boynuz, kemik gibi maddelerden yapılan el sanatlarını, kullanılan malzeme, kullanım alanı vb. sınıflandırmak mümkündür.Saraçlık; Koşum takımlarının yapımı, tamiri.Süsleme işlerine saraçlık denilmektedir.

Atın boyuna uygun olarak yapılan koşum takımları, onun doğal hareketlerini kolaylaştırmak onu rahatsızlıktan, incinmekten, zararlı çarpmalardan korumak için yapılmaktadır.Koşum; paldum, başlık, gem, çeki kayışı, yan kayış, ok kayışı, yular, dizgin gibi parçalardan oluşmaktadır.

Koşumculukta genellikle manda derisi kullanılmaktadır.Yağlı deri, kromlanmış deriler sepici bıçağı ile kesildikten sonra, tıraşlanmakta, mumlu iplik, biz, ucu kütleşmiş iki iğne ile veya sırım.Sırım iğnesiyle dikilmektedir.Bütün bu parçalar kıtıkla doldurulmaktadır.Atın boynuna geçirilen koşum takımlarının göğüs kayışı,yan kayışı,ok kayışı,sedemka gibi parçaların hamuta bağlanarak atın arabayı çekmesi sağlanmaktadır.

Hamut iki ağaç parçasının (Hamut ağacı) birleştirilerek sırayla üzerine simit, fitil, dolma, kapak gibi bölümlerin yapılması ile oluşmaktadır.Palduma atın gömleği de denilmektedir.Koşum veya çekim atlarında kullanılmaktadır.

Deri İşçiliğine Örnekler


Yemenicilik

Ayağa giyilen yemeniler, çok çeşitlidir.Daha çok kulaklı yemeni, Halep annubi, kara yemeni, gül şeftali yemeni vb. çeşitleri bulunmaktadır.Yemeniler, zahtiyanın rengine göre siyah, annabi (mor), gül şeftali adı verilen parlak kırmızı renklerde olmaktadır.Şekil bakımından beş çeşidi bulunmaktadır; Halebi, Merkup, Burnu Sivri, Kulağı uzun, Eğri Simli.

Çarık

Günümüzde ustalar tarafından yapılan çarıklar halk oyunları veya gösterilerde kullanılmaktadır.Eskiden kadın, erkek tarafından giyilen kendilerinin yaptıkları çarıklar genellikle manda, öküz derilerinden yapılmaktadır.Ayak ölçüsünde kesilip,kenarlarına açılan deliklerden geçirilen sırımla bağlanarak kullanılmaktadır.Kürk giyim eşyaları, post yapımı Geleneksel sanatlarda yer almamaktadır.

Cilt İşleri

Geleneksel sanatlarda yer almamaktadır.

Gölge Oyunu Tipleri

Karagöz bir "gölge oyunu"dur.Bu oyun, deriden kesilmiş bir takım şekillerin (insan, hayvan, bitki, eşya vb.) arkadan ışık verilerek beyaz bir perde üzerine yansıtılması temeline dayanmaktadır.

Karagöz oyunundaki kişiler, şekiller deriden yapılan tasvir, suret veya figür ismi verilen şekillerle canlandırılmaktadır.Tasvirler cam deri tekniği ile tabaklanan, şeffaflaştırılmış deve, düve, at, eşek derilerinden yapılmaktadır.

Tasvir için hazırlanan deriden, yapılacak tasvir büyüklüğündeki deri bahçıvan makası ile kesilip nemlendirilerek kaba kağıt altında bir süre bekletilir. Nemlendirilen deri kalıbın üzerine konulup çini mürekkebi kullanarak rapido kalemle çizilir,çizginin dışından makasla kesilir, kenarları çekiçle dövülerek yassılaştırılarak kalıp hazırlanmaktadır."Nevregan" adı verilen büyüklü küçüklü çeşitli boyutlardaki özel kesme bıçakları ile işlenmektedir.İşlenen deri cam parçası delikler açılış yönünde temizlenmektedir.

Tasvirler için kök boya da denilen doğal katkı maddeleri nar şerbeti, bal, ağaç kabukları, ceviz kabuğu vb. bunların yanı sıra ekolin boyalar,çini mürekkebi kullanılmaktadır.Tasvirler çift taraflı boyanıp, çini mürekkebi ile kontur çekilerek hazırlanmaktadır.

Daha sonra sopaların takılacağı delikler "çiçek zımbası" adı verilen bir aletle delinerek üstüne düğme adı verilen deri parçası dikilerek hazırlanmaktadır.Hazırlanan parçalar birbirine "kat Küt" adı verilen ameliyat ipliği ile özel bir bağlama yöntemi kullanılarak birleştirilmektedir.

Tarım, Mutfak Araçları Yapımı

Sapı ağaç tan ucu demirden yapılan kazma, küret, yaba, tırmık, orak vb. mutfak araçlarından; kova, külek, yayık, kepçe, kaşık, bıçak vb.