Gönderen Konu: ÜSLUP ZENGİNLEŞMESİ: XIX. YÜZYIL  (Okunma sayısı 2643 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı ...:::£sra:::...

  • Yönetim K.Ü
  • Sanat Kurdu
  • *
  • İleti: 7.764
  • Karizma Puanı: 2742
ÜSLUP ZENGİNLEŞMESİ: XIX. YÜZYIL
« : 04 Mayıs 2008, 15:27:19 »

ÜSLUP ZENGİNLEŞMESİ: XIX. YÜZYIL 


XIII. yüzyıldan başlayarak Türk sanatçılarının Avrupa’nın barok ve rokoko kıvrımlarını da tanımalarıyla tezhipte de bir üslup zenginleşmesi olmuştur. Barok ve rokoko çizgiler taşıyan vazolar, sepet ve saksılar içinde gölgeli boyanarak hacim kazanmış çiçek düzenlemeleri, çiçek buketleri, perdeler, kordelalar, fiyonklar dönemin tezhibinin bezeme elemanlarıdır (TSM, H. 128; Y.Y. 1191; H.S. 3; E.H. 435). Müzehhip, sıvama altın yaldıza boyadığı sayfaya bezemeleri yine altın gümüş yaldıza boyayarak hazırladığı gibi, onları, ağırlığını kırmızı, mavi ve sarının oluşturduğu renklerle de hazırlamıştır. Sayfa tasarımında çerçeveyle sınırlı, dendanlı bordürlü tezhip düzenlemesi genelde terk edilmiş, bezemeler çerçevesiz fakat, metnin etrafında belli kurallarla göre serbestçe genişleyerek sayfa kenarına doğru yayılmıştır.

XIX. yüzyılda saray için eser hazırlayan müzehhiplerin resmî ünvanlarının saray başmücellidi olduğu görülüyor. 1263/1846-47 tarihli Kuran’ı tezhipleyen Ahmed Efendi (TİEM, T. 477) 1308/1890-91 tarihli Kuran’ı tezhipleyen Ali Ragıp (TİEM, T. 372), 1259/1843 tarihli Kuran’ı tezhipleyen Raşid (TİEM, T. 408), Ahmed Ataullah (TSM, G.Y.481) müzehhip ve mücellitlikte ustalaşmış sanatçılardır. Bu sanatçılar Ali el-Nakşibendi er-rakım barok, rokoko ve art neau kıvrımlarının çiçek buketleriyle uyumla birleştiren usta müzehhipler olmuştur. (Resim: 12)

XX. yüzyıl tezhip ustaları tasarımda ve bezeme elemanlarında gelenekselliğe önem vermişlerdir. Son dönem Türk tezhip örneklerinin görkemlisi Hasan Rıza hattıyla 1329/1911 yılında yazılan Kuran’da müzehhip Bahaeddin’in tezhiplerinde görülür (TSM, Y.Y. 325). 

Doç. Dr. Zeren TANINDI 
çok çalışmak zamanı