Gönderen Konu: Eleştiri Nedir? Nasıl yapılır?  (Okunma sayısı 51316 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı ilker

  • İlker ÖZTÜRK
  • Administrator
  • Sanat Kurdu
  • *
  • İleti: 8.584
  • Karizma Puanı: 1877
    • GorselSanatlar.NET
Eleştiri Nedir? Nasıl yapılır?
« : 17 Nisan 2008, 21:08:02 »

Eleştiri Nedir? Nasıl yapılır?

Bir resmi tümüyle anlamak, seyredilen resmi hem plastik, hem de onu yaratan düşünce açısından kavramaktır.
Bu bir çözümleme yöntemi gerektirir. Sistematik halde, katmanlar halinde resmi okumak gerekir.
Sanat eseri üzerinde yargıda bulunmak, sanat eleştirisi yapmak, çok değişik şekillerde anlaşılıp vurgulanmıştır.
Pek çok düşünür akılı ve matematiksel çözümleri savunmuş, diğerleri ise resmin sevgi ve sempati ile bir anda kavranacağını savunmuşlardır.
H.READ; duygudan yana eleştiriyi savunur, onun düşüncesine göre: "insan bir resimden ilk anda ya hoşlanır, ya hoşlanmaz. Uzun uzun hesaplamalarla resim sevilmez."
ALOIS RIEGL; duyguya yer vermez. "En iyi sanat tarihçisi, duygusuz olanıdır" der.
Bu ikisi aşırı uçlardır. Bir sanat eserinin algılanması hem duygu, hem de hesaplar, ölçüler içeren karmaşık bir bölümdür.
Visconti'ye göre eleştiri, "Sanat eserini yerli yerine koymaktır". Eleştiri, ona ait şeylerin dökümünü yapmak, yerli yerine koymaktadır. Bu konuda bir takım sistematikler geliştirilmiştir.
1.   Betimleme
2.   Çözümleme
3.   Yorumlama
4.   Yargılama
5.   Kuram
şeklinde bir sıralama yapılabilindiği gibi,
1.   Konu
2.   Madde ve teknik
3.   Form (Şekil) biçim
4.   Geştalt (Figür)
5.   Muhteva(Öz)içerik
şeklinde de geliştirilen bir sistem vardır.
Aşağıdaki gibi bir yaklaşım da söz konusudur.
Eleştiri nasıl olmalıdır sorusunun cevabı, sınırlarını belirlemekle başlar.
İlk ele alınacak şey, sanat objesinin ta kendisidir. Bakmak ve görmek arasındaki çizgiyi iyi belirlemek gerekir.
Eleştiride ilk yapılması gereken, tablonun kimliğinin doğru çıkarılması, onun özgün durumunun verilmesidir.
Kimliği belirlenmelidir:
-   Ustası
-   Yapım tarihi
-   Ölçüleri
-   Şimdi bulunduğu yer
-   Tabloyu sipariş eden
-   Onu satın alanlar belirtilir.
Boyutları üzerinde durmak gerekir:
Şekli, dik veya yatay durumda olduğu önemlidir. Boyut, resmin işlevi açısından da önemlidir.
Ortaçağa doğru gidildikçe belli oranlarda ısrar edildiği görülür.
Malzeme ve tekniğe geçilir.
Tuval üzerine, ahşap üzerine, duvar üzerine, boyayla, yağla v.s. yapılabilir.
Seçilen malzeme, tekniği ve üslubu etkili-etkisiz kılma özelliğine sahiptir. Bu sebeple önemlidir.
Fırça izleri, trük ve dokuların söylenmesi de diğer bir konudur. Bunlar görsel etkiyi zenginleştiren katkılardır.
Konu, bunlardan sonra anlatılacak şeydir. Konu, resmin neyi anlattığını gösterir. Bazen resimde konu olmayabilir. O zaman soyut veya non-figüratif biçimler ortaya çıkar. Birçok resme adını veren şey konunun kendisini oluşturur.
Konu, bir durumu biçimlendirir.
İçerik düşünceyi yansıtır. Gizli ve saklı anlam içerikle ilgilidir.
- Grafik düzen ve kompozisyon, figürlerin parçalarını, konuyu oluşturan parçaların dağılımını ve yoğunluğunu anlatır. Resmin ışık ve renklerden soyutlanarak sadece çizgilerin düzenlenmesi açısından ele alınmasıdır. Etüt yapılırken duygular frenlenmek zorundadır.
Her resim denklem gibidir. Figürlerin kümelenmesi, konumları, tablodaki her eşyanın kapladığı alan, boyut farklılıklarıyla tanıtılmalıdır.
Klasik resimde, kübizmde ve sonraki akımların perspektif ve deformasyon tutumları grafik düzeni ilgilendiren başlıca sorunlardır.
Grafik düzen renksizdir. İstifleme, sınıflandırma, iç-dış çizgilerin tanımını gerektirir. Resim kesilirken bu çizginin nereden olacağı grafik düzen içinde ele alınmalıdır.
Renk, tablonun duygusunda gerilim ya da durgunluğu sağlayan en önemli etkendir.
Renk kullanılmış mıdır? - Rengin etkisi canlı mı, yoksa tekdüze midir? - Hangi renk hakimdir? - Sıcak-soğuk renkler nasıl kullanılmıştır? gibi sorular cevaplandırılmalıdır.
Ana ve ara renk kullanımı, tablonun resim ekolüne veya bir sanatçıya bağlanmasında çok önemli bir etkendir.
İnsan anatomisi ve doğada hacim oluşturmada da renk en önemli faktördür.
Işık-gölge kullanımı araştırılır.
Resim çizgiyle beslenir, ışık gölgeyle hacimlenir. Işık kaynağı bazen konunun içinde, bazen de çerçevenin dışındadır. Işık gücü ve yansıma açılarına bağlı olarak akım ve değişken etkilerle dağılmaktadır. Klasik resimde ışık gölgenin renge uyması, bir arada ve tutarlı kullanılması armoniyi sağlayan en önemli etkendir.
İçerik, resmin anlatmak istediği temel davranış ve tutumdur. Mesaj içerikle verilir. Her resimde az veya çok mesaj, içerik bulunur.
İçerik tartışmalara açıktır, açıkça görülmez. Resmin sakladığı anlam, izleyenin kültür düzeyine göre kendini belli edebilir.
Üslup;
Tablo çözümlemesinde son unsur üslup çözümlemesidir. Resimdeki her tür
çözümlemeler, en çok üslubun doğru çözümlenmesi ile değer kazanır.
Burada bizi ilgilendiren kişisel üsluptur. Tablo üslubunda grup özellikleri bir genelleme halinde verilmelidir. Daha sonra söz konusu tablodaki bireysel özelliklere geçilmelidir. Aynı ekol içinde de bireysel üslup farklılıkları kendini belli eder
(Ör. : Fırça darbeleri).
Kişisel üslup belirlendikten sonra karşılaştırmaya geçilir. Stil kritiği, resmin ressamını bulmaya, karşılaştırmaya yarar. Sanatçının dönem resimlerinde ele alınarak tipi-atipik karakterde ortaya çıkartılabilir.
Sonuç olarak, tablonun çözümlenmesi sıra ve düzen meselesidir. En somut özelliklerden başlayıp, tartışmalı katmanlara doğru gidilir.


Selçuk Üniversitesi - Seramik - 1998
Abant İzzet Baysal Üniversitesi - Resim İş - 2004
Düzce Yunus Emre Ortaokulu


Kahrolsun istibdat, yaşasın hürriyet.

Çevrimdışı lüƃǝşʎɐ

  • Ayşe+:)
  • Yönetim K.Ü
  • Uzman
  • *
  • İleti: 3.608
  • Karizma Puanı: 1293
Ynt: Eleştiri Nedir? Nasıl yapılır?
« Yanıtla #1 : 23 Haziran 2008, 21:20:31 »
paylaşım için teşekkürler +1

Çevrimdışı esn

  • esn
  • Üye
  • *
  • İleti: 25
  • Karizma Puanı: 1
Ynt: Eleştiri Nedir? Nasıl yapılır?
« Yanıtla #2 : 22 Haziran 2009, 23:19:01 »
teşekkürler :)

Çevrimdışı ilker

  • İlker ÖZTÜRK
  • Administrator
  • Sanat Kurdu
  • *
  • İleti: 8.584
  • Karizma Puanı: 1877
    • GorselSanatlar.NET
Ynt: Eleştiri Nedir? Nasıl yapılır?
« Yanıtla #3 : 15 Ağustos 2009, 14:30:17 »
Rica ederim :)
Selçuk Üniversitesi - Seramik - 1998
Abant İzzet Baysal Üniversitesi - Resim İş - 2004
Düzce Yunus Emre Ortaokulu


Kahrolsun istibdat, yaşasın hürriyet.