Moda Sanat mıdır, Sanat Olan Moda mıdır? 
 
 


Bir modayı sanata yamama çabasıdır gidiyor. Moda dünyasının yaratıcı dahisi Yves Saint Laurent’i kaybettikten sonra bu daha da hız kazandı. Evet, moda dünyasının 20. yüzyılda yetişen önemli isimlerinden Yves Saint Laurent geçtiğimiz haftalarda Paris’te 71 yaşında yaşamını yitirdi. II. Dünya Savaşı’nın yaralarının sarılmasının ardından Avrupa’da hayatın hemen hemen her alanında başlayan daha fazla özgürlük arayışlarını moda sahnesine taşımıştı Yves Saint Laurent ve özellikle kadının modern toplumdaki değişen rollerini yansıttığı “kendine güvenen kadın” tasarımlarıyla ‘moda’ kavramının çehresini değiştirmişti.


Bundan 2 sene evvelde hatırlayanlarınız olacaktır; Bubi'nin Projesi Olan ve Türkiye'nin Önde Gelen 11 Ressam ve Heykeltıraşının Vural Gökçaylı ile Birlikte Yürüttükleri Çalışmalardan Oluşan '12 Elbise 12 Sanatçı' Defilesi, 'Sanat Akmerkez'de gerçekleştirilmişti. `12 Elbise 12 Sanatçı` adlı projede özel olarak desenlenen kumaşlar, her sanatçının kendi belirlediği renge boyanarak 12 ayrı elbise yapmıştı. Adnan Çoker, Bubi, Burhan Doğançay, Güngör Taner, Zekai Ormancı, Ferit Özşen, Koray Ariş, Mustafa Ata, Bedri Baykam, Tomur Atagök, Vural Gökçaylı ve Ferruh Başağa`nın çalışmalarını, Çağla Şikel, Yüksel Ak, Sema Şimşek, Tuğba Karaca ve Ebru Güzel gibi ünlü mankenlerin tanıtmıştı.

 

Moda sanattır” önermesini doğrularcasına tuval olan kıyafetler bu sezonun öne çıkan parçaları. Sürreal çalışmalar sezonun renklerinde kumaşlarda yaşıyor. Çeşitli lüks markalar bu trendin öncülüğünü yapıyor. Gönüllü tablo olmak isteyenlere örnekler Yves Saint Laurent, Dolce Gabbana ve Twelfth Street’ten geliyor. Kreatörler, çekici giysiler oluşturma adına sanatın her dalını, hatta mimariyi kullanıyorlar. 3 yıl önce, Amerikalı Marc Jacobs, ticari başarısı gözle görülen koleksiyonlarında başvurduğu sanatsal temalarla neredeyse moda dünyasında çağdaş sanatın elçisi haline gelmişti. Jacobs'un o zamanlar ki esin kaynağı, popüler ressam John Currin’di. Yaratıcı zeka ürünü olan ve büyük bir titizlikle kişiye özel olarak üretilen haute couture giysiler söz konusu olduğunda 'Moda sanat mıdır?' tartışması güncelleşiyor. Bir sanat objesinin biriciklik değerliliğine yakın olan bu giysilerin, sanat eserlerinden ayrıldığı nokta her zaman 'yeni' olmaya soyunmaları ve sanat eserlerinin aksine eskidikçe değerlerinden kaybetmeleri. Lüks hazır giyim olarak kabul edilebilecek "Pret-e Porter" pazarına yönelik üretimlerde ise, moda tasarımcıları sanat eserlerini biriciklikten kurtarıp kitlelerle buluşturuyor ve onların ulaşılması güç değerinden "ulaşılması güç bir moda sermayesi" oluşturuyorlar. Moda dünyasında sanat giderek artan bir hızla sindiriliyor ve sanatsal etkiyle yaratılan entelektüel söylem, moda tasarımcısının da çok daha rahat ifade edebileceği popüler bir temaya dönüşebiliyor. Örneğin Amerikalı modacı Marc Jacobs, ticari başarısı gözle görülen koleksiyonlarında başvurduğu sanatsal temalarla neredeyse moda dünyasında çağdaş sanatın elçisi haline geldi.

 

Bu yıl ise bambaşka bir moda ile karşı karşıyayız. Sanat galerileri ve müzeler birbiri ardına kapılarını modacılara açıyorlar. ABD, İngiltere ve Fransa'daki birçok müze ve sanat galerisi, kapılarını moda tasarımcılarına açtı. Barbican Sanat Galerisi Viktor & Rolf sergisini sunarken, Yves Saint Laurent retrospektifi Montreal Güzel Sanatlar Müzesi'nde. Ayrıca Sheffield Müzeleri Vivienne Westwood tasarımlarını, New York Metropolitan Sanat Müzesi Süper Kahramanlar'ın ünlü modacıların elinden çıkma kostümlerini, İstanbul'daki Galerist ise Mert Alaş ve Marcus Piggott'ın moda fotoğraflarını sergiliyor. Bunlara ek olarak Valentino retrospektifi de Paris'te açıldı. 

 

İngiltere'nin Manchester kenti yakınlarında yer alan Sheffield Müzeleri'ndeki Millennium Galeri de, moda ve sanatı buluşturan mekânlardan. Son 30 yılın en etkileyici tasarımcılarından Vivienne Westwood'un sergisi, galeride 21 Eylül'e kadar izleniyor. Bugün Victoria ve Albert Müzesi koleksiyonuna kadar sızan tasarımlarıyla ünlü modacının sergisinde, aralarında Naomi Campbell'in 1993 yılında giydiği sırada dengesini kaybedip podyumdan düştüğü yüksek topuklu ayakkabılar da izleniyor.

 

Bu yaz ABD ve dünya sinemalarını etkisi altına alan süper kahraman furyası, modayı ve sanatı da etkilemiş görünüyor. New York'taki Metropolitan Sanat Müzesi'nde sonbahara dek yer alacak 'Süper Kahramanlar' sergisi bunun bir uzantısı. Tam adı 'Süperkahramanlar: Moda ve Fantezi' olan sergi, 1 Eylül'e kadar açık. Sergide, Superman ve Batman başta gelmek üzere, Örümcek Adam, Harika Kadın ve Kedi Kadın gibi karakterlere odaklanılmış. Müzede ayrıca 1978 yılında çekilen en ünlü Superman filminde giyilen orijinal kostüme de yer veriliyor.

 

Sözün özü; yeryüzünde hiçbir şeyin sanat kadar ağırlığı ve prestiji yoktur. Tekstilciler de, modacılar da, reklamcılar da, sanayiciler de, toplum da sanata muhtaçtır! Anlayana!

 
burdan alıntıdır