RESİM-İŞ ÖĞRETİMİNİN GEREKLİLİĞİ
Çocuk resim yapmakla bir eşyayı,bir olayı veya bir düşünceyi kağıt üzerine çizgi veya renkle canlandırmaktan hoşlanır.Bu ilgiyi alışkanlık haline getirmek gerekir.Ayrıca bazı maddelerden üç boyutlu çalışmalar yaparak estetik duygularını geliştirebilir.Çocuk resimleri teknik yönden bir değer taşıma-makla birlikte duygu ve düşüncelerini anlatması bakımından önemlidir. Duygu ve düşüncelerini resimle anlatan çocuk daha istekli çalışır.Çok ilginç bulduğu konuların resmini yapmak ister.Böy-lece çevresindeki varlık ve olayları görmeye,tanımaya,anla-maya ve onlardan hoşlanmaya başlar. Çocuk gördüklerinin ve hayalinde canlandırdıklarının res-mini yaparken GÖZLEM gücünü de artırır.
Resim yapma çocukta çözümleme-karşılaştırma-eleştirme yeteneklerini geliştirerek kendine güven duygusu kazandırır. Atatürk'ün de 1923 yılında söylediği gibi ;"Bir ulus ki resim yapmaz,bir bir ulus ki bilimin gerektirdiği şeyleri yapmaz,itiraf etmeli ki o ulusun ilerleme yolunda yeri yoktur."
Resim-iş dersinin temel işlevleri
Resim-İş Dersi,
1.Yaratıcı düşünebilme,
2.Düşündüğünü çeşitli yöntem ve tekniklerle,estetik bir bütünlük içinde görselleştirebilme,
3.Ürün,olay ve olguları estetik eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme davranışları kazandırarak,öğrenci-lerin estetik kişiliklerini geliştirir.
RESİM-İŞ DERSİNİN DAYANDIĞI GELİŞİM
ÖZELLİKLERİഊResim-iş öğretimi çocukta;
1-Eşyaların şekilleri,biçimleri hakkında yaşına uygun doğru bilgiler kazanmasını ve tasarımlarının gelişmesini sağlar,
2-Kazanılmış bu tasarımları,çizgi ve renkle ifade etme becerisini kazandırır.
a-1.2.3.Sınıf öğrencilerinin,resme ilişkin gelişim özellikleri
Büyük kaslar gelişmiştir.Küçük kaslar gelişmektedir.Küçük kaslardan özellikle,parmak,bilek,göz,boğaz,dil henüz gelişmektedir. Okula başlamadan önce başarılı resim yapan çocukta,okula başlayınca resimsel anlatım geriler,çünkü okuma-yazma öğrenmeye karşı ilgi resim çalışmalarının önüne geçer,ama bu durum geçicidir. Her alanda önce büyük,geniş serbest hareketlerle işe başlanmalı,parmak boyası,pastel boya,kalın fırça ve boya seçilmelidir.Bu seçim aynı zamanda gözün gelişim özelliğinin de gereğidir.Göz 8.9 yaşında ancak ince işlere rahatlıkla uyum sağlayacak duruma gelir.
Yedi yaşında çocuk,önceki yaşlara göre daha gerçekçi olsa da duyguları ile karar verir.Beğenilmekten zevk alır,kusur-lu,suçlu görülmekten endişelenir. Resimlerine yönelik şakalara bile dikkat etmek gerekir.Sizin için anlamsız görülen şekillerin çocuk için derin anlamlar taşıdığı unutulmamalıdır. Öğretmenin sevgisini,arkadaşlarıyla paylaşmak ona zor gelir. Öğretmeninden ilgi bekler.Öğretmen,öğrenciyi olumlu sözlerle güdülemelidir. Resim-iş çalışmalarını her çocuk sevdiği halde,öğretmen sık sık "Ben resim yapamam"gibi güvensizlik belirten sözlerle karşılaşılabilir.Bu durumda öğretmene büyük görev düşmek-tedir.Resim ve oyunun uyumluluğu ve sürekliliği öğretmenin içten yaklaşımı öğrenciyi yüreklendirebilir. 7 yaşındaki çocuklar resimlerini kısa sürede bitirir.8 yaşındaki çocuktan ders süresince yavaş yavaş resim yapması beklenebilir.Resimler doğadakine benzemez. Çocuk o varlığın keşfettiği özelliklerini anlatmaktadır.Resimlerde oranlar yoktur. İnsan evden büyük olabilir.Ayrıntı beklenmemelidir. Önceleri kırmızı,mavi,sarı renklerden hoşlanırken daha sonra siyah,beyaz, yeşil,turuncu ve mor renkleri kullanırlar.Varlığı gerçek rengiyle değil,sevdiği renklerle boyarlar.Sevdik-lerinin resimlerini de diğerlerine oranla büyük yaparlar.
Kız ve erkek çocukların ilgileri 9 yaşında ayrılmaya başlar.Bu dönem çocuklarına hayali resim yaptırılmalıdır.
b-4.5.6.Sınıf öğrencilerinin resme ilişkin gelişim özellikleri
Küçük kasları hızla gelişmektedir.Kaslar arası iş birliği ilerlemiştir.Görme duyusu olgunlaşmıştır.Bu gelişim öğrenmeyi hızlandırmış başarıyı arttırmıştır. Dikkat süreleri 16-20 dakikaya ulaşmıştır.Bu süre iyi motive edilirse daha da uzayabilir.Duygusal-toplumsal gelişim-leri de hızlıdır. Öğrenme isteği çok güçlüdür.Öğretmenler bu dönemi iyi değerlendirmelidirler.Çocuğun ilgi ve becerilerine uygun çalış-malar iyi belirlenirse oyun,spor,müzik,resim,drama,şiir gibi etkinlikler bütünlük içinde uygulanırsa, rehberlik olumlu sonuç verebilir.ഊİş birliğini severler.Resim-iş dersinde çocukların bu eğilimi geliştirilebilir. Bu dönemin sonuna doğru büyüklerin yardımlarından hoşlanmazlar.Onların gözlenmesi ama yardım edilmemesi,onlara güvendiğinizin hissettirilmesi gerekir. Bu tutumla bağım-sız iş yapmasına ortam ve fırsat hazırlanmış olur. Bu dönem çocuklarında çekingenlik ürkeklik görülür.Resim yaparken bile uzun uzun düşünürler.Başarısız olmak derin iz bırakabilir.Başarısızlık korkusu korkaklığı arttırır.İşe başlamakta isteksizliği gidermek için yetişkinlerin yardımına gereksinim duyarlar.Bilgili bilinçli ve becerikli yaklaşım içi n,çocukları başarılı oldukları alanlara yönlendirmek ve onlara basit ödevler vermek gerekir. Başarısızlıklar aza indirmek için,iş,konu ve araç-gereçler yeterince tanıtılmalıdır.
Duygusal yönden de desteklenmeli,özendirilmelidir.Eleştiriye şaka da olsa yer verilmemelidir. Bu yaşlarda,kız ve erkek öğrencilerin resim konularını seçmelerinde farklılıklar başlar. Çeşitli deneyler sanat zevklerini geliştirir.Doğru bir eğitimle sanat yetenekleri ortaya çıkar. Gözlemleriyle doğaya bakarak resim yapabilirler.Doğadan resim yaptırılacaksa (çiçek,yaprak,böcek gibi)iyi gözlem yaptırılmalı,konunun anlaşılmasını kolaylaştıracak sorular sorulmalı,kısa açıklamal ar yapıldıktan sonra karmaşık olmayan basit resimler yaptırılmalıdır.Resimlere başlamadan önce gerekli açıklamalar yeterince yapılmalıdır. Bu dönem çocuklarında oran gelişmişse de baş gövdeye oranla daha büyüktür ayrıntılara önem verirler. Perspektif-derinlik gelişmeye başlar.5.sınıfta derinlik bilgileri verilirse de fazla zorlanmamalıdır. Resimlerde çok renklilik egemendir.Tek veya iki renk gibi az renkle resim yapan çocuklar izlenmeli ezberden resim sürdürülmelidir.
c-7.8.Sınıf öğrencilerinin resme ilişkin gelişim özellikleri
1-Çocukluğun son yılları,ergenlik çağının başlangıcıdır.
2-Bireysel farklılıklar artmıştır.Kimi hala çocukken,kimi gençliğe adım atmıştır.
3-Duygusal yönden sağlıklı veya tam tersi olabilir.Duyguları dengesizdir, kavgacıdır.Bu dönem kız ve erkekler ergenlik çağına girerler.
4-Bu dönemde öğretmenlerin,akılcı-adil,hoşgörülü olması açık davranması, bireysel ayrılıkları göz önünde bulun-durması geçişi kolaylaştırır ve başarıyı artırır.
5-Kızlarla,erkekler arasında fiziksel farklılıklar hızla artar .Bedensel değişimler,büyüyen el,kol ve bacaklar yaşamlarını zorlaştırır.Oyun ve bedensel işlerde çabuk yorulurlar.Ayakta yapılacak toplantılar veya çalışmalar,ya kısa olmalı ya da oturarak sürdürülmelidir.
6-Önceleri başarılı olan öğrencilerde,kısa süren başarısızlıklar görülebilir. Bu dönemde rehberlik çok yararlı olur.
7-Bireysel çalışmaktan hoşlanmazlar,küme halinde veya 2-3 arkadaşlarıyla çalışmaktan hoşlanırlar.ഊ8-Her derste olduğu gibi resim-iş dersinde de isteksizlik ve başarısızlık görülür.Hoşgörülü olmak,eleştirilerden kaçınmak öğretmenin yapması gereken davranışlardır.
9-Resim-iş derslerinde yetenekler belirlenmeye başlar.Çok başarılı öğrenciler görülür.Bunlarla özel olarak ilgilenmek gerekir.
10-Estetik sezgi ve bilgileri yoğundur.Resim bilgileri yakından-uzağa, kolaydan-zora doğru olmalıdır.Birbirlerine resimleri örnek gösterilmemelidir.
11-Soyut düşünmeye yönelir.Resim konusu olarak mo-delden resim yaptırılabilir.Resimlerde konu,renk oran yönün-den gerçeğe uygunluk vardır. Resim bilgilerini uygulayabilir,doğadan da resim yaptırılabilir.
RESİM-İŞ DERSİNİN DAYANDIĞI TEMELLER
Resim-iş dersi,öğrencilerin duygu ve düşüncelerini çizgi,biçim ve renklerle ifade ettikleri bir anlatım dersidir.Aynı zamanda,öğrencilerin öğrendikleri konuları hatırda tutmalarına yardım eder.Bunun için bu ders eğitim için iki yönlü değer taşır. Resim dersine gereken önem verilmesi halinde duyguların eğitilmesi sağlanacak ve öğrenciler sanattan zevk alabilir hale gelecekler dir.Bu dersin gelişmiş biçimine “Güzel Sanatlar Eğiti-mi ” denir..
Resim,kalemle,boyayla vb.malzemelerle kağıt veya bez yüzeyler üzerindeki renk ve biçim düzeni olup duyguları anlat-ma aracıdır.Resim kültür tarihinde anlatım aracı olarak da kullanılmıştır. Eski mağara devrinde bile insanlar,duygularını mağaranın duvarına yaptıkları resimlerle ortaya koymuşlardır. XX.yüzyıla gelinceye kadar resim hep ressamların uğraşı alanı olmuştur. Yeni eğitim hareketleri ile okullara girmişse de eski dönemlerde kopyacılık egemendir."Doğadan resim,gözleme dayalı resim",anlayışı ülkemizde 1926 programı ile önem kazanmıştır.
Resim-iş dersi çocuğun zihinsel ve duygusal gelişimini sağladığı gibi,duygu ve düşüncelerini anlatma olanağı sağlayarak,öğretmenlere çocuğu tanıma fırsatı verir. Güzellik duygusu geliştiren,iş sevgisi aşılayan,yöntemli ve plânlı çalışarak zamandan ve enerjiden tasarrufu sağlayan bir derstir. Günümüzdeki "Yaparak ve yaşayarak öğrenme yöntemi"geniş ölçüde bu ders aracılığıyla gerçekleştirilir.Çocuğun öğrendiği konu ile ilgili resim-iş yapması da konuyu somutlaştırır ve öğrenmeyi kolaylaştırır.
RESİM İŞ DERSLERİNDE KULLANILAN ARAÇ VE GEREÇLER
Okullarımız çağdaş ders araç ve gereçleri ile yeni tekno-lojiden genellikle yoksundur.Ayrıca,bulunan araç ve gereçlerin öğretmenlerimizce verimli bir şekilde kullanılmadığı da bir ger-çektir.Bunun yanında iyi düzenlenmiş,çalışma şartlarına uygun araç ve gereç bakımından yeterli bir resim-iş atölyesi oluşturulabileceği gibi bu tür imkanları bulunmayan okullarda bile çevre-deki çok çeşitli araç gereçleri kullanarak resim-iş dersini daha etkili hale getirmeleri mümkündür.
Buna dayanarak aşağıdaki araç ve gereçlerin etkili kullanı-mı,öğrencilerin resim-iş dersini ve diğer sanatsal faaliyetleri daha da benimsemeleri sağlanabilir.
Çizgi araçları :
Her çeşit kalem,pastel,fırça,tarama ucu,çöp
Kağıt ve karton çeşitleri:
Resim kağıdı,el işi kağıtları,gazete kağıtları, krepon kağıtları,artık,renkli her çeşit kağıt,renki fon kartonları,jelatin kağıdı, çeşitli kalınlıktaki mukavvalar.
Boyalar:
Sulu boya,guaj boya,pastel boya,parmak boya,tutkallı boya, plastik boya,toz boyalar ve kök boyaları.
Mürekkepler :Her çeşit renkli mürekkepler.
Çeşitli kalınlıktaki yağlı boya ve sulu boya fırçaları,diş fırçası, Doğal ve yapay baskı malzemeleri:
Soğan,patates,yaprak,sünger,ip,
Modelaj gereçleri :
Plastilin,seramik hamuru,kil,kağıt hamuru,çamur,alçı vb.
Artık malzemeler :
Her çeşit kağıt,kumaş parçaları,makaralar,plastik malzemeler,gazoz kapakları,düğmeler,boncuklar,tüy ve yünler,kalemtraş artıkları,pamuk,kutular,renkli taş,cam,porselen parçaları. Yapıştırıcılar :Nişasta kolası,ağaç tutkal,plastik tutkal.(Bağımlılık yapan kokulu yapıştırıcı türleri kullanılmamalıdır).
Kesici araçlar :
Makas,maket bıçağı,oyma bıçağı,(kesici araçların nasıl kullanılacağı üzerinde önemle durulmalı,çalışmalar sırasında öğretmen öğrencileri dikkatle ve sürekli gözlemelidir).
Su kapları :Ağzı geniş plastik kavanozlar,kaseler. Yukarıda belirtilen araç ve gereçlerin bulunamaması durumunda öğretmen daha pratik çözümler aramalıdır.
Araç ve gereçlerin kullanımında öğretmenlerin dikkate alması gereken hususlar
• Konuya uygun malzeme,araç gereç tespitinin yapıl-masının ve yaş grubuna uygun seçilmesinin sağlan-ması.
• Ekonomik olmasına dikkat edilmesi.
• Öğrencinin fiziki yaş grubunu zorlayıcı çalışmalara gidilmemesi.
• Kesici araç-gereç ve malzemelerle çalışılması duru-munda öğretmenin kesici araçları toplayıp ders sırasın-da dağıtıp ders sonunda toplaması.
• Makas,maket bıçağı yardımıyla yapılan çalışmalarda öğrencilerin gerekli tedbirleri almalarının sağlanması.
• Çalışma bitinceye kadar okulda dolapta muhafaza edilmesi.
• Olabilecek kazaları önleyici tedbirlerin muhakkak alın-masının sağlanması gerekmektedir. yaprak,kanaviçe,kumaş,
ÇOCUK RESİMLERİNDE GELİŞİM BASAMAKLARI
Araştırmalara göre çocuklar resim yapma devresine gelin-ceye kadar bazı gelişim basamaklarından geçerler.Ancak çocuklar bu gelişim basamaklarından farklı hız ve zamanda geçerler.
a-Karalama basamağı
Bu basamakta çocuklar ellerine geçirdikleri her türlü araçlarla durmadan çizgi çizerler ve resim yaptıklarını söylerler. Karalama evresinde çocukların karalamaları
1-Vurarak iz bırakmak
2-Sağdan sola karalamaları
3-Yuvarlak karalama
4-Değişik biçimlendirilmiş karalamalar
5-İlk anlamlı karalamalar
1.5-2 yaşlarında görülen bu basamak çocuğun parmak kaslarının gelişmesi algısal olgunlaşmasını tamamlayabilmesi bakımından önemlidir.
3.5-4 yaşlarına kadar süren bu dönemde,yetişkinlerin,çocuğa gerekli ortamı hazırlamaları gerekir.Çocuk,karalama basamağının sonuna doğru çevre-sindeki nesnelerin yapı özelliklerini keşfederek tanımaya ve çizgiyle anlatıma dökmeye çalışır.
b-Akılcı gerçeklik basamağı
4-11 yaşları arasındaki çocuk çok resim yapar,anla-tımcıdır, gördüklerini değil bildiklerini yapar.Resmini dışardan bakarak çizdiği evin içindekilerini de çizer.Onu içerdeki nesne-lerin görünmeyeceğini bilmediğinden ya da dikkatsizliğinden değil,her şeyi bildiğini kanıtlama dürtüsü ile yapar.Bu dönemde çocuk resimlerinde,taban çizgisi-düzleme-serpme-tamamlama özellikleri dikkati çeker. Çocuğun sözlü anlatım gelişimi ile sıkı ilişkisi olan bu devrede,çocuk sözlü anlatım yetersizliğini resimle anlatımla tamamlamaya çalışır. c-Görsel gerçekçilik basamağı Ergenlik öncesi olarak kabul edilen 11 yaş ile ergenlik çağı arasındaki bu dönemde çocuk resimlerinde bir hayli değişiklikler görülür.Gerçeğe daha yakın resim yapmaya başlarlar .Eğer benzetemezlerse umutsuzluk görülebilir. Resmi,düşüncenin ve duyarlığın ürünü olarak görmeye başlar.Sanata karşı ilgi artar.Sanat eserlerine hayranlık bu dönemde başlar .
Ana Sayfa
Yardım
Giriş Yap
Kayıt Ol
