Sağlık personelinin olmadığı bir yerde hastalanan, yaralanan veya kazaya uğrayan kimselere, sağlık durumlarının kötüleşmesini önlemek için, mevcut imkanlarla yapılan yardıma ilk yardım denir.

TEMEL PRENSİPLERİ

1. İlk önce hastanın solunumu düzenlenir.Solunum yolu açılır, gerekirse suni solunum yapılır.
2. Hastanın dolaşımı düzenlenir.Gerekirse kalp masajı yapılır.Kanamalar durdurulmaya çalışılır.Yaralar temizlenmeli ve gazlı bezle kapatılmalıdır.
3. Şoka karşı tedbir alınır.
4. Isırık ve sokmalar dikkate alınır.
5. Ağrı kesilmeye çalışılır.
6. Kırık ve çıkık araştırması yapılır ve stabil hale getirilir.
7. Uygun bir şekilde sağlık kuruluşuna götürülür.

Farklı nedenlerden dolayı karşımıza acil bir durum çıkabilir; Trafik kazası , iş kazası, düşme, ateşli silah yaralanması, delici kesici alet yaralanması, boğulmalar, yanık ve ısırıklara bağlı olabilir.
Bunların sonucunda en önemlisi solunum durması , kritik ve acil bir müdehaleyi gerektiren bir durumdur.İlk üç dakika içinde tekrar başlatılamazsa beyinde tamir edilemeyen hasarlar meydana gelir.

Belirtileri ise;
1.Nefessiz kalan bir kimse, şuuru yerinde ise , ani bir refleks olarak elini bğazına götürür.
2.Konuşamaz
3.Hırıltılı sesler çıkarır ve nefes almak için olağanüstü çaba gösterir.
4.Boynunun önündeki kaslar ileri doğru fırlar, solunum sesi kesilir.
5.Rengi morarır; dudaklar, yanaklar, kulaklar, tırnaklar ve sonra ve bütün vücut mavimsi gri bir renk alır.

Baygın bir kimsedeki nefessiz kalma belirtileri ise ; renginin morarmış olması ve göğsünün inip kalkmasıdır.

Bilinç kaybında hasta ile sözlü iletişim kurulamaz.Ağrılı uyarana ise vital bulguların durumuna göre cevap alınır veya alınmaz.Hasta baygın haldedir.Şok ise çeşitli sebeblerle dolaşan hacminin azalmasına bağlı olarak , doku seviyesinde dolaşımın yetersiz hale gelmesi ve hücre düzeyinde oksijen eksikliği sonucunda ortaya çıkan tabloya şok denir.Hasta yarı baygın ya da baygın haldedir.

Şokun belirtileri:

1.Hastanın rengi soluktur.Burnu sivrilmiş, gözleri çukuruna batmış durumdadır.

2.Baygınlık , zihin karışıklığı huzursuzluk vardır.Sorulara zorlukla cevap alınır.

3.Vücut sıcaklığı düşmüştür.Deri soğuktur.Kollarda ve bacaklarda yer yer morarmalar görülür.

4.Hasta soğuk soğuk terler.Bu ter yapışkan bir terdir.

5.Nabız zayıftır ve hızlanmıştır.Güçlükle alınabilir.(iplik gibi nabız)

6.Kan basıncı (tansiyon ) düşmüştür.

7.Solunum hızlanmıştır.Zorlukla yapılır.

8.Böbreklere yeteri kadar kan gitmediği için idrar miktarı azalmıştır.

1.Solunum yoluna kaçan yabancı maddeler suda boğulmalar da solunum yolu su ile dolar.Kan , kusmuk gibi sıvılar da solunuma engel olabilir.Çocuklarda burna kaçırılan taş, boncuk , silgi parçaları gibi cisimler genizden gırtlağa düşerek solunuma engel olabilirler.Yaşlılarda takma dişler solunum yoluna kaçabilir.

2.Solunum yolunda değişmeler:Toz duman ve tahriş edici gazların içe çekilmesine bağlı olarak gırtlak ve nefes borusunun şişmesi ve spazmı solunuma engel olur.Gırtlak ve nefes borusunun tümör ve iltihapları da solunuma engel olabilir.

3.Bayılmalarda alt çene geriye sarkar, dil geriye düşerek solunum yolunu kapatabilir.

SOLUNUM YOLUNUN AÇILMASI VE SUNİ SOLUNUM

1.Yaralının ağzının içi temizlenir.Parmak yaralının ağzında gezdirilerek , vakit geçirmeden ağız içindeki yabancı cisimler, kırık dişler, kumlar ve protez çıkarılır.

2.Hasta sırtüstü yatırılır.Yakası, kemeri, elbisesinin önü açılırHastanın sol tarafına , omuzu hizasına oturulur.

3.Sol elle enseden tutulup boyun yukarı kaldırırken , sağ el alından bastırılıp baş mümkün olduğu kadar arkaya doğru ittirilir.Boynun iyice gerilmesi sağlanır.(Bu anda solunum başlarsa , bundan sonraki işlemler yapılmaz.)

4.Boynun ve omuzların altına herhengi bir eşya vs. konulup el boynun altından çekilir.

5.Sol elle alt çene tutlup öne ve aşağıya doğru çekilerek ağız açılır; alt dişler üst dişlerin önüne kadar getirilir.Bu esnada bayılmaya bağlı olarak kaymış olan alt çene ve dil yerine geirildiği için solunum yolu açılır.( Bu anda solunum başlarsa , bundan sonraki işlemler yapılmaz.)

6.Sol elle hastanın ağzı açılırken , sağ elle hastanın burnu kapatılır.

7.Derin nefes alınır, ağız hastanın ağzına iyice kapatacak şekilde yerleştirilip , güçlü ve hızlı bir şekilde , hastanın göğsü yükselinceye kadar üflenir.

8.Sonra ağız hastanın ağzından çekiip tekrar derin nefes alınır.Dakikada 12-17 defa, göğüs
yükseltecek şekilde ağızdan ağıza suni solunum yaptırılır.Hasta nefes almaya başlayıncaya veya öldüğünden emin oluncaya kadar suni solunuma devam edilir.

9.Hasta nefes almaya başlamışsa , tam olarak kendine gelinceye kadar hava yolu açık tutulur.

10.Ağızdan ağıza nefes verilirken hastanın göğsü yükselmezse boyun oynatılarak , daha da gerdirilerek hava yolu tekrar kontrol edilir ve daha güçlü üflenir.

11.Bütün bunlara rağmen göğüs yükselmiyorsa, solunum yolunda bir yabancı cisim olabileceği düşünülür.

Boğulmaları Tanımak İçin Temel Bilgiler
Yaşamın devam edebilmesi için her solunum hareketi ile üst solunum yollarından akciğerin en uç noktalarına kadar oksijen taşınır.
Bu ulaşımı engelleyen her türlü etken, boğulmaya neden olur.
Üst solunum yollarının muhtelif nedenlerle tıkanması akciğerlere oksijenin gitmemesine, dolaşımda, dolayısıyla hayati merkezlerde işlev bozukluğuna ve ölüme sebep olur.

Boğulma Nedenleri

- Üst solunum yollarını tıkayan her türlü cisim
- İri bir lokma, erik, üzüm, kayısı, fındık, fıstık vb.
- Küçük oyuncak parçaları, bilye, balon vb.
- Su, muhtelif içecekler
- Ani allerjik reaksiyonlar
- Astım
- Ani kalp yetmezliği ve akciğer ödemi

Boğulma Belirtileri

- Karakteristik olarak iki el boyunda çapraz kavuşturulmuş
- Yüz ve dudaklar morarmış
- Aşırı hava açlığı görüntüsü
- Su birikintisinde yüzükoyun, bilinçsiz durumda
- Şuur kapalı, sırtüstü yatar konumda, morarmış
- Uzun süre zehirli gaz solumuş
- Evvelden beri astım, sara nöbeti var, bilinçsiz
- Göl, dolu küvet, su birikintisi veya denizden çıkarılmış, bilinçsiz

Boğulmalarda alınması gereken önlemler nelerdir?

- Büyük lokma yutmaya çalışmayın.
- Aşırı alkol almayın.
- Diş protezlerinizi yerine sıkıca oturtun.
- Çok hızlı yemeyin, çiğnerken gülmeyin.
- Lüzumsuz nesneleri ağzınızda taşımayın (Örn. iğne)
- Sandal gezilerinde emniyet yeleği takın.
- Çocukları su kenarlarında yalnız bırakmayın.
- İğne, düğme, madeni para, boncuk gibi küçük nesneleri ortalıkta unutmayın.
- Bebeklere yemeği çok hızlı yedirmeyin, çiğnemeye ihtiyaç duymayacakları yumuşak yiyecekler verin.
- Küçük çocuklara fıstık, üzüm, patlamış mısır, çiğ sebze gibi yiyecekler ve bozuk para vermeyin.
- Çocuklara yutamayacakları kadar büyük oyuncaklar alın, küçük parçalara ayrılabilen oyuncaklar almayın.

Boğulmalara karşı yapılması gerekenler nelerdir?

- Solunum yoluna kaçan yabancı cisimlerin solunum yolunu tıkaması halinde Heimlich Manevrası uygulayın.
- Bilinç kaybı olan hastanın ağız içini işaret parmağınızla temizleyin ve hastayı sırt üstü yatırın. - Çeneyi yukarı kaldırarak solunum yolunu normal anatomik konuma getirin.
- Acil yardım isteyin.
- Suni solunum ve kalp masajına hazırlanın.

Heimlich Manevrası

1- Şahsın arkasına geçerek sol elinizi yumruk yaparak tam göbek üstüne koyun.
2- Sağ elinizle sol el bileğinizi sıkıca tutarak aniden, sentçe kendinize doğru çekin.


Bebeklerde Heimlich Manevrası


1- Bebeği sağ kolunuzun üstüne yüzükoyun yatırın ve başı aşağıya yönlendirin, sonra sırtının tam ortasına peşpeşe 5 kez vurun.


2- Bu kez bebeği sol kolunuzun üstüne sırt üstü yatacak şekilde çevirin.


3- Sağ elinizin 2 parmağı ile göğüs kemiğinin ortasına 5 kez bası uygulayın.Bebek nefes almaya başlayana kadar ve yabancı cismi dışarı atana kadar sırta vurun ve göğüse bası işlemine devam edin!

Burun kanaması
1.En basit şekil, burun kanatlarının iki parmak arasına alınıp,, 8-10 dakika sıkıca tutulmasıdır.Bu uygulama burnun aşağı ön kısmından olan kanamalarda etkilidir.
2.Hasta başı arkaya eğilmiş olarak dik bir şekilde otutturulur.
3.Burun köküne , boyna bir beze sarılmış buz tatbik edilmesi faydalı olabilir.
4.Kanama durmuyorsa , burun kanamasına sebep olan genel hastalıklarda düşünülerek doktora götürülür.Kanın soluk borusuna kaçmaması için , hasta yan yatırılarak taşınır.
5.Doktora götürme imkanı yoksa , burna tampon uygulanır.Bunun 2-3 cm genişliğinde , 30 cm uzunluğunda gazlı bez alınr.Tuzlu suda 10 dakika kaynatılır.Vazelin sürülüp arkadan öne doğru burun boşluğuna sıkıca yerleştirilir.Kanayan damar üzerine yeteri kadar basınç uygulanabilmesi için , diğer burun deliğine de tampon uyulanır.Tampon enfazla 48 saat yerinde tutulur.

Çocuklarda burun kanaması

-Anne burnum kanıyor!
Bu sözü duyan annenin telaşlanmaması mümkün değil. “Ne oldu? Bir yere mi çarptın? Yüzüne top mu geldi?” gibi sorularla beraber kanamayı durdurmaya yönelik ilk müdahale yapılır. Çoğunlukla birkaç dakikada duran, basit bir nedene bağlı, önemsiz bir kanama olan burun kanaması ile ilgili bilgileri sizler için derledik.

Burun kanaması nedir?
Çocukluk çağında (özellikle 2-10 yaş arası) yaygın olarak görülen burun kanaması, burnun bir ya da iki deliğinden kan gelmesi olarak tanımlanıyor. Çocuğun burnundan sızan veya damlayan kan ürkütücü olsa da, çoğunlukla ciddi bir durumun göstergesi değildir. Bunun nedeni; çocuğun burun boşluğunu döşeyen tabakada kolayca zedelenebilen zengin bir ince damar ağının bulunmasıdır. Bu dokuda kuruma veya tahriş oluştuğunda kısa süreli kanama oluşur.

Ancak, bir darbe yada kaza sonrası başlayan kanama özellikle yoğun olarak ve başka semptomlarla (baş dönmesi, bulantı, bilinç kaybı, gözlerin kararması gibi) birlikte görülüyorsa acilen doktora başvurulması gerekir.

Neden olur?
Kapalı ortamlarda kuru ve sıcak havanın burnu kurutması sonucu içeride kabuk tutmuş şeyler hissede çocuğun burnunu sık sık karıştırması yada devamlı burun karıştırma eğilimi olan çocuklarda burun kanaması görülüyor. Ayrıca çok sümkürmek, burnu çarpmak, soğuk algınlığı, alerji grubuna giren yabancı cismin oluşturduğu tahriş yada zararlı madde kullanımı burun kanamalarına neden olabilir. Nadir nedenler olarak ise, burunda bulunan tümör yada lösemi söylenebilir. Bu yüzden çocuğunuz belli bir sebebe, çarpmaya bağlı olmadan tekrarlayan burun kanamaları yaşıyorsa KBB uzmanına götürüp, muayene yaptırmanız gerekir.

Ne yapmalı?
Çocuğunuzun bir hafta içinde 2 kere burnu kanadı; doktora götürdünüz. O da önemli bir kanama olmadığını, çocuklu çağında sık rastlanan bir durum olduğunu söyledi. Ancak basit önerileri anlatıp bir burun damlası yazdı. Gerçekten de bir hastalığa yada darbeye bağlı olmadan, tekrarlayan kanamalar önemli bir sağlık sorununa gösterge değildir. Çoğunlukla tek bir burun deliğinde birkaç kere görülen kanama, deliğin dışında dışa yakın bölümünde meydana gelir. Uygulayacağınız basınç tedavisiyle kanamayı engelleyebilirsiniz.

1-Çocuğunuzu dik oturtun yada ayağa kaldırın. Başını öne doğru eğdirin. Böylece kanı yutmasını yada kanın boğazdan aşağı doğru inmesini engellemiş olduğunuz gibi kusmasını, midesinin bulanmasını da önüne geçersiniz.

2-Çocuğunuzun burun deliklerini baş ve işaret parmakları arasında sıkıştırın. Çocuğunuz büyükse bunu kendisi de yapabilir. 10 dakika süresince bu basıncı uygulayın bu süre içinde ağzından nefes alıp ermesini sağlayın.

3-10 dakika dolmadan burun deliklerinin üzerinden parmaklarınızı çekmeyin. Kanama durmuş mu diye bile olsa basınç uygulamasını kesmeyin. Bu arada çocuğun rahat olması gerekiyor

4-10 dakika sonra parmaklarınızı yavaşça çekerek basıncı azaltın. Kanamanın kesilip kesilmediğini kontrol edin. Eğer kanama devam ediyorsa aynı uygulamayı 10 dakika daha uygulayın.

5-Eğer kanama durduysa, çocuğunuza sakin olmasını söyleyerek 1-2 saat gülmemesi, burnunu sümkürmemesini söyleyin. Böylece burnunu tahriş etmemiş olur. İsterseniz kanama durduktan sonra burnunun üstüne küçük bir buz torbası koyabilirsiniz.

Ancak iki kez 10’ar dakikalık basınç uyguladığınız halde kanama durmadıysa, çocuğunuzun aşırı kan kaybettiğini düşünüyorsanız hemen doktora başvurmalısınız. Ayrıca çocuğunuzun ağzından da kan yada kahve telvesi gibi uzun süre midede kalmış pıhtılaşmış kan geliyorsa doktora başvurmalısınız.

Isı, elektrik, kimyasal maddeler, radyoaktif ışınlarla meydana gelen doku harabiyetine denir.
i.Sıcak sıvılarla haşlanma : Sık bir yanma şekli olup yanıkların % 13’ ünü oluşturur.Üç yaşın altındaki çocuklar genellikle haşlanarak yanarlar.
ii.Direkt alev yanığı:Yanıkların en sık oranda görülen şekli olup % 77’ sini kaplar.3 ile 15 yaş arasındakiler elbiselerinin tutuşmasından daha büyük yaştakiler ise endüstri kazaları, patlamalar vs. Sonrası yanma şeklinde olur.

İlkyardım
1.Elbiseleri yanmakta olan kişi kesinlikle koşmamalıdır.Koşmanın meydana getirdiği esinti alevi çoğaltır.Bunun içinde yere yuvarlanarak söndürmeye çalışılmalıdır.Varsa battaniyeye sarılıp yuvarlanır.
2.Yardım edecek birisi varsa ; yanan kimsenin üzerine elbise , palto, battaniye veya halı örtmelidir.
3.Önce baş ve gövde, sonra kol ve bacaklardaki elbiselerin yanması söndürülür.Elle bastırılıp iyice söndürüldükten sonra örtüler yavaşca kaldırılır.
4.Yanmış olan elbiseler çıkarılır.Deriye yapışan yerler etrafından kesilir.
5.Büyük yanıklarda hastanın üzeri varsa steril (mikropsuz), yoksa temiz bir çarşafla örtülür.Mümkünse çevredekiler yüzlerine maske takıp mikrop kapmasını önlemeye çalışırlar.
Acilen hastaneye götürülür.
6.Küçük yanıklarda yanan yeri su dolu kabın içine sokmak, yahut temiz musluk suyu altında tutmak ağrıyı keser.
7.Yanan yerde teşekkül eden içi su dolu kabarcıklar patlatılmaz.Açılmış olan yaraya varsa steril pansuman , yoksa temiz bir bez örtülür.Hastaya ağrı kesici ilaç verilir.
8.Ateş ve ağrıda artma olursa doktora götürülür.

iii.Çocukları yanıklardan korumak için neler yapılmalı:
Küçük çocukların kalorifer, soba, ocak, fırın vs. gibi yerlerden uzak tutulmalı ve bunlara yaklaşıldığında tehlike olacağı bilinci verilmeli.
Çakmak, kibrit gibi yanıcı aletlerin ev içinde çocukların ulaşamayacağı yerlerde tutulmalıdır

İlaç, besin zehirlenmeleri
1.Zehirin sindirim sisteminden emilimin yavaşlaması için hastalara süt, yumurta akı, nişasta solusyonu ve su gibi şeyler içirilir.
2.Hastanın boğazına parmak sokularak kusturulmaya çalışılır.
3.Tıbbi kömür verilebilir.Büyüklere 30-40 adet, çocuklara 20 adet eritilerek içirilir.
4.Hastaneye götürülür.Hastanede midesi yıkanır.Zehirli madde biliniyorsa panzehiri kulanılır.

Solunum yoluyla zehirli veya toksik gazlarla olan zehirlenmelerde(tüpgaz, şofben)ilkyardım
1.Hasta derhal temiz havaya çıkarılır.
2.Sıkı giyecekler gevşetilir veya çıkarılır.
3.Şuuru yerinde olanlar , temiz havada derin nefes alıp verdirilir.
4.Solunum güçlüğü çekenlere, suni solunum yaptırılır.
5.Hastaya oksijen verilir.
6.Acil olarak hastaneye götürülür.

Böcek ilaçları, instektisid, fare zehiriyle zehirlenme
1.Hastanın giyecekleri süratle çıkarılır.
2.Deri bol su ile yıkanır.
3.Hastaneye götürülür.

Elektrik akımına bağlı yanıklar, diğer yanık türlerinden daha şiddetli olurlar.Yüzeyde görülen yanık küçük olmasına rağmen, derin dokularda doku ölümü (nekroz) daha fazladır.Elektrik çarpması çoğu zaman dikkatsizlik sonucu , yüksek voltajlı elektik akımının yerle temas eden vücuttan geçmesi sonucu olur.

İlkyardım
1.Elektrik geçirmeyen bir cisimle kuru tahta, sopa, gazete tomarı vs. Hastanın elektrik teliyle olan ilişkisi kesilir.
2.Fiş varsa çekilir veya sigorta çıkarılır.
3.Elbisesi yanıyorsa su ile söndürülür.
5.Şoka karşı tedbir alınır.
6.Vakit kaybedilmeden en yakın hastaneye götürülür.

Böcek sokmaları

Arı sokması

1.Sokulan yer hareket ettirilmez, üzerine buz konur.Ağız içinden sokmuşsa buz konup acilen hastaneye gidilir.
2.İğnesi deride ise temiz bir toplu iğne ile çıkarılır.
3.Aynı zamanda çok sayıda arı sokmasına , acilen hastaneye götürülür.
4.Genel durum kötü ve önceden arı sokmasına duyarlılığı varsa acilen hastaneye götürülür.

Örümcek sokması:
1.Kişi hareket ettirilmez, sokulan organ kalp seviyesinin aşağısında tespit edilir.
2.Sokulan yerin yukarısından bir sargı(turnike) ile sıkılır.
3.Sokulan yerin üzerine buz tatbiki yapılır.
4.Ağrı kesici ilaç verilir.
5.Fazla sarsmadan hastaneye götürülür.

Akrep sokması

1.Kişi hareket ettirilmez, sokulan organ kalp seviyesinin aşağısına tespit edilir.
2.Sokulan yerin üzerinden turnike uygulanır.
3.Buz tatbiki yapılır.Sokulan kol veya bacak turnikeden takıldığı yere kadar buzlu suyun içine sokulur.Beş dakika sonra turnike çıkarılıp, buzlu suda iki saat bekletilir.
4.Ağrı kesici ilaç verilir.
5.Fazla sarsmadan hastaneye götürülür.

Hayvan ısırıkları

Köpek ısırması

1.Isırılan yer sabun ve su ile yıkanır.
2.Köpek yakalanarak göz altına alınır, karantina uygulanır.Eğer köpek kuduz ise , 48 saat sonra kuduz belirtileri görülmeye başlar.Ağzını kapatmakta zorlanır, salyası çıkar.Etrafa saldırır.sudan korkar.
3.Köpeğin aşılı olup olmadığı araştırılır.
4.Köpek ölürse , köpeğin başı antiseptik solusyonla ıslatılmış bir beze sarılarak ....
5.Kuduza karşı aşı yapılması için mutlaka hastaneye götürülür.Tetanoza karşı önlem alınır.Yaranın bakımı yapılır.
Kedi ve fare ısırıklarında köpek ısırmasındaki gibi hareket edilir.

Yılan ısırıkları

1.Isırılan kişi sırtüstü yatırılır.ve hareket ettirilmez.
2.Isırılan bölge tesbit edilir ve kalp seviyesinin aşağısında tutulur.
3.Isırılan bacak veya kol, ısırılan yerin yukarısından sargı ile sıkılır.Turnike her yarım saatte bir, iki dakika gevşeterek zehrin yavaş yavaş kana karışması sağlanır.Böylece az miktarda zehir kan tarafından kolayca etkisiz hale getirilir.
4.Isırılan yer su ile fazla ovmadan yıkanır, zehirin bir kısmı giderilmeye çalışılır.
5.Buz uygulanabilir.
6.Isırık yerin kesilip emilmesi, ilk yarım saat içinde faydalı olabilir.Ancak iltihaplanma riski vardır ve ağızdan küçük yarası olan emen kişinin vücuduna da geçebilir.
7.Ağrı kesici ilaç verilir.Sakinleştirilmeye çalışılır.
8Isırılan kişi kesinlikle sarsılmadan ve ısırılan yer oynatılmadan hastaneye götürülür.
8.Isıran yılan öldürülmüşse , yılanın teşhisi bakımından o da hastaneye götürülür.

1.Hastaya solunum ve dolaşım sistemi ile ilgili gerekli ilk yardım yapılır.
2.Kanama varsa durdurulur, yara pansumanı yapılır
3.Kırık olan organ nazikçe muayene edilir.Aksi halde kırık kemik uçları damar ve sinirlere zarar verebilir.Şiddetli ağrı şoka yol açabilir.
KOL
Hastanaye nakletmeden önce kırık kol tespit edilir.Tespit için kalın tahta çıtalar yeterli olabilir.Kırık kolun iki tarafına konan bu cisimler sargı bezi, eşarp veya kumaş parçalarıyla sarılır.Daha sonra başka bir sargıyla vücuda tespit edilir, boyuna asılır.

PARMAK
Kırık parmak ve altına ve üstüne parmak genişiliğinde tahta parçaları konur, üzerinden flasterle veya sargı beziyle sarılır.Parmakta yüzük varsa çıkarılır.Parmak şiştiği zaman , yüzük altında sıkışma olur.Sonuçta dolaşım bozukluğu ve gangren oluşabilir.

BACAK
Hastanın pantalonu çıkarılmaya çalışılmaz.Kırık bacak tespit edilir.Tespit için tahtalar kullanılır.Kırık organın iki tarafına konan bu cisimler sargı bezi , eşarp veya kumaş parçalarıyla sarılır.Daha sonra sarılmış bacak sedyeye veya sedye olarak kullanılan tahtalara tespit edilir.

AYAK
Kare şeklinde yumuşak bir yastık veya minder ortasına kırılan ayak yerleştirilir.Yastık veya minderin kenarları önde birbirine yaklaştırılıp, çengelli iğne ile tutturulur.Gerekirse üzerinden sargı bezi ile sarılır.

5.Kırık yerin üzerine havluya sarılı buz torbası konur.
6.Ağrı kesici verilir.
7.Hastaneye gönderilir.

OMURGA KIRIKLARI

1.Belinde , boynunda ağrısı olan bir yaralı , çok dikkatli bir şekilde taşınmalı , ayağa kaldırılmamalıdır.
2.Omurga kırığından şüpheleniyorsa , yaralıyı yerinden kaldırmadan altına genişçe bir tahta veya kapı yerleştirilmelidir.
3.Yaralının baş boynunun iki tarafına hareket etmesini önleyecek kum torbası , elbise gibi destekler konmalıdır.
4.Yaralı baş , kol, gövde veya bacaklarının muhtelif yerlerinden geniş sargılarla , altına konulan tahtaya tespit edilir.
5.Ağrı kesici ilaç verilir.
6.Sarsmadan hastaneye götürülür.

Vücudun herhangi bir yerine vurma çarpma isabet ettiği zaman veya düşme sonucunda deri, altındaki dokular ve kaslar ezilebilir.Liflerde kopma olabilir.
Ezilen yerde şişme ve morarma götürülür.Ezilme derecesine göre ağrıya yol açar.
İLKYARDIM
1.Ezilen yere elastik sargı sarılıp , ezik bölge kalp seviyesinden yüksekte tutulur.
2.Havluya sarılmış buz torbası konur.
3.Ağrı kesici ilaç verilir.
4.İstirahat ettirilir.

Burkulmalar:Bir eklemin etrafındaki bağlar, eklem kapsülü ve yumuşak dokuların zorlanarak hasar görmesine burkulma denir.

Burkulma sık olarak ayak bilek ekleminde görülür.Burkulan eklemde ağrı , şişlik, morarma ve hareket güçlüğü görülür.

1.Burkulmuş eklem hareket ettirilmez, üzerine basılmaz
2.Şişmeyi önlemek için üzerine yarım saat havlu sarılı buz torbası konur.
3.Burkulmuş eklem sarkıtılmaz.Kalp seviyesinin üzerine gelecek şekilde tutulur.
4.Elastik bandaj uygulanır.
5.Ağrı kesici ilaç verilir ve doktora gösterilir.

Çıkıklar:
1.Çıkık bir eklem, yerine konulmaya çalışılmadan tespit edilir.
2.Şişmeyi önlemek için üzerine yarım saat havlu ile sarılı buz torbası konur.
3.Ağrı kesici ilaç verilir ve çıkık eklem kalp seviyesinde tutularak hastanaye gönderilir.