Hüseyin Zekai Paşa (1859 - 1919)
Tual / Yağlıboya
Özel Koleksiyon Hüseyin Zekai Paşa'nın Yakacık tepelerinden İzmit Körfezine ve daha arkadaki Yalova sahillerine bakışını belgeleyen bu 1908 tarihli yapıt, yaşadığımız 17 Ağustos 1999 depreminden sonra anlamını, kapsamını sanki ikiye katlayan bir düşündürücülük içermekte.
Bu titiz ve fotograftan da yararlanılmış olduğu varsayılabilecek, primitif tadlar da içeren yapıt, ayrıca harika bir doğa parçasını 94 yılda ulusca ne hale getirdiğimizi net olarak görebilmemizi de sağlıyor. Resmi ayrıntılı olarak incelersek, arazi kullanımından, varolan yapılardan, konumlarından, biçimlerinden II. Meşrutiyet Dönemi'nde bölgede yaşamakta olan "Osmanlı Toplumu" insanlarını da imgelemimizde canlandırabiliriz.
Gökyüzü, körfezin karşı kıyısı, yakın yakası, sağdaki tepenin ve onun eteklerindeki güneşli köşklerin yer aldığı alan ve en ön plandaki gölgeli yoğun ağaçlık alandan oluşan beş yatay bölgeli bu görünümün bakışlarımızı öncelikle çeken odak noktası ise, sağdaki köşkün sağır beyaz duvarı ve aynı hizada sola uzanan yine beyaz ve ışıklı bahçe duvarı...
1859 - 1919 döneminde yaşamış olan ve "primitifler" olarak adlandırılan Darüşşafakalı foto-gerçekçi sanatçılar ile bir sonraki kuşak sanatçılar arasında bir geçiş dönemi sanatçısı olarak kabul edilen ve yapıtlarında insan figürü kullanan ilk ressamlarımızdan olan Zekai Paşa'nın resim tarihimiz açısından da, Marmara bölgemizin yirminci yüzyıl başındaki durumunu yansıtan bir belge olarak da önemi olan bu görünümü, o yıllardaki ressamlarımızın resim tekniği açısından ulaştıkları yetkinliği saptamak açısından da önemli olan tüm dünya müzelerinde yer alabilecek nitelikte olan tartışılmaz bir başyapıt...
Haşim Nur Gürel
sanalmüze